شاید شما هم جزء آن دسته از افراد هستید که دوست دارید هنگام مطالعه تمام حواستان متمرکز بر کتابی باشد که در مقابلتان قرار دارد. اما ضعف در تمرکز حواس یا به قولی حواس پرتی اجازه نمی‌دهد که شما بر کتاب مورد علاقه‌ی خود تمرکز کنید و از مطالعه‌ی آن لذت ببرید.
مطمئن هستیم که شما بارها و بارها تلاش کردید تا تمرکز خود را هنگام مطالعه حفظ کنید اما با این وجود باز هم مسائل دیگری ذهن شما را از هدف ارزشمندتان دور می‌کند و شما مجبور می‌شوید بارها و بارها به سطر قبلی برگردید و از اول آغاز کنید.
واقعاً چاره‌ی مشکل نداشتن تمرکز در مطالعه چیست؟
باید بدانیم که حواس پرتی نقطه‌ی مقابل تمرکز در افراد است.
نه فقط در مطالعه بلکه در تمام جنبه‌های مختلف زندگی،فرد باید برای به دست آوردن تمرکز تلاش کند. افراد باید خود را تحت آموزش قرار دهند تا بتوانند به تمرکز دست یابند.
تمرکز چه در مطالعه چه در امورات مختلف زندگی به ما انگیزه می‌دهد؛
وقتی که انگیزه داریم باعث میشود به مطالعه ادامه دهیم. مطمئناً یکی از دلایل پایین بودن سرانه‌ی مطالعه در کشور نداشتن تمرکز حین مطالعه است.
- تمرکز حواس استعداد ثابت نگه داشتن توجه و دقت روی موضوع یا کاری است که به میل و اراده انتخاب شده است.
- حواس پرتی در مطالعه یعنی خارج شدن از این روند و فرو رفتن در افکار و تخیلات یا انجام دادن کارهای غیرمرتبط با مطالعه.
در حواس پرتی حین مطالعه دو عامل درونی و بیرونی مؤثر است که باید به آن توجه شود.
- عوامل بیرونی حواس‌پرتی :
به محیط پیرامون فرد و یا تحریکات غیرعادی‌ای که توسط حواس مختلف انسان ایجاد میشود.سردی یا گرمی، سر و صدا، نور خورشید و یا نور ضعیف عواملی بیرونی هستند که فرآیند مهم تمرکز حواس را در افراد مختل می‌کنند.
- عوامل درونی حواس‌پرتی درونی :
شاید این نوع برهم ریختگی مهمتر از بیرونی باشد. نور خورشید را می‌توان با کشیدن پرده برطرف کرد. سر و صدا را می‌توان با بستن درب اتاق کم کرد، دما را به راحتی می‌توان تنظیم کرد، اما برای برهم ریختگی ذهنی باید تلاش بیشتری کرد.خیال بافی، بیماری‌های روحی، بی‌خوابی و …
ــــ افزایش تمرکز در مطالعه ــــ
برای اینکه بتوانیم حواس پرتی را برطرف کنیم باید دلیل آن را بیابیم و بررسی کنیم. باید درونی و یا بیرونی بودن این علت‌ها را کشف کنیم.
عامل اول | علاقه
وقتی کتابی را انتخاب می‌کنید اولین و آخرین دلیلتان باید علاقه به آن کتاب باشد. علاقه باعث میشود شما دست به خرید یک کتاب بزنید. علاقه باعث میشود شما عطش زیادی برای مطالعه داشته باشید و از زمان خرید یک کتاب تا رسیدن به منزل برای مطالعه لحظه شماری کنید. بنابراین اگر به کتابی علاقه ندارید آن را نخرید. مسئله‌ی علاقه در مطالعه را جدی بگیرید.
گاهی ما مجبور می‌شویم که کتابی را برای یک امتحان مطالعه کنیم که اصلاً به آن علاقه نداریم و حتی با روحیات ما سازگاری ندارد؟ چاره چیست؟
باید به خودتان تلقین کنید که به مطالعه‌ی کتاب مذکور علاقه دارید و سعی کنید نگرش ذهنی خود را در ارتباط با موضوع کتاب تغییر دهید. به خود بگویید اگر هم کتاب مورد علاقه‌ی من نیست اما باز هم نکاتی دارد تا من بتوانم از آن یاد بگیرم و در زندگی به کار برم… آن نکات طلایی را تیک بزنید و هر بار که از مطالعه دلسرد شدید به آن نکات مراجعه کنید.
عامل دوم | تکرارهای نادرست
ممکن است شما به یک موضوع علاقه داشته باشید و دائماً کتابهایی را مطالعه کنید که تنها حول همان موضوع نوشته شده است. به مرور زمان ذهن شما دیگر تمایلی به مطالعه‌ی این دست از کتاب‌ها را نخواهد داشت و شما تمرکز خود را از دست می‌دهید.
سعی کنید برای تمام علاقه‌مندی‌های خود در موضوعات مختلف کتاب، مطالعه کنید تا خسته نشوید؛
موضوع جدید انگیزه‌ای متفاوت و انرژی نو و تازه‌ای به ذهن شما خواهد داد. در واقع خستگی ذهنی خود را با مطالعه‌ی کتاب‌های جدید رفع کنید.
عامل سوم | گوشی‌های عوضی!
شاید شما جزء آن دسته از افراد هستید که زنگ خور بالایی دارند. از طرفی به مطالعه فیزیکی (نه الکترونیکی)نیز علاقه دارید، اگر روزی یک ساعت به مطالعه می‌پردازید اشکالی ندارد که یک ساعت تلفن خود را روی بی صدا و یا خاموش قرار دهید.
یک ساعت مطالعه‌ی مفید ارزش خاموش ماندن یک ساعت موبایل را دارد. بیشتر حواس پرتی ما در این روزها به دلیل تلفن است. که می‌دانیم در اکثر موارد سودی برای ما ندارد، همین امر باعث حواس پرتی در افراد میشود. می‌توانید به دوستان و خانواده بگویید که اگر موبایلتان خاموش است، مشغول مطالعه هستید، مطمئن باشید آن‌ها درک کرده و از طرفی نگرانی کسانی که دوستتان دارند را نیز برطرف خواهید کرد.
عامل چهارم | صدای بلند
برخی از افراد این تصور را دارند که مطالعه با صدای بلند باعث میشود که تمرکز داشته باشند و حتی بهتر می‌توانند مطلبی را یاد بگیرند. اما تحقیقات ثابت کرده است که مطالعه با صدای بلند نه تنها به بهتر شدن یادگیری شما کمک نمی‌کند بلکه به تمرکز حواس نیز منجر نخواهد شد.
عادت کنید لب خوانی نکنید، صدای خود را بلند نکنید و سعی کنید تا کلمات با چشمان خود دنبال کنید، می‌دانم که اگر از طرفداران مطالعه با صدای بلند باشید برایتان سخت است اما به مرور زمان عادت خواهید کرد تا با چشمان خود بخوانید و وقتی به این کار عادت کنید تمرکز در مطالعه شما ده برابر خواهد شد و از مطالعه لذت خواهید برد.
عامل چهارم | خواندن بدون وقفه
منظور از تنفس، عدم مطالعه‌ی طولانی مدت است. انجام این کار برای مطالعه ضروری است. لذا در هر فاصله‌ی زمانی، بعد از هر 30 یا 45 دقیقه یک استراحت کوتاهی داشته باشید. البته مدت زمان مطالعه در افراد متفاوت است.
ممکن است افرادی باشند که از مطالعه‌ی طولانی مدت خسته نشوند و افرادی باشند که بعد از مدت کوتاهی مطالعه نیاز به استراحت دارند. خود و ویژگی‌های خود را بشناسید تا بتوانید تمرکز حواستان را افزایش دهید.
ترودا معتقد است:
حداکثر زمانی که افراد می‌توانند فکر خود را روی مطلبی متمرکز کنند بیش از 30 دقیقه نیست.
عامل پنجم | استفاده از تلقین
اگر برای تمرکز همه کاری انجام داده‌اید، برنامه‌ریزی کردید، تلفن را خاموش کردید، نور را تنظیم کردید و … اما باز هم حواستان پرت میشود از تلقین استفاده کنید.
اگر فکرتان منحرف شد به خود بگویید توقف کن».
سپس دوباره مطالعه را از سر گیرید.در شروع کار ممکن است به دفعات این کار را انجام دهید، اما به مرور حواس پرتی کمتر میشود.تلاشتان را فقط محدود به عمل توقف کردن کنید. شاید در هر هفته هزاران بار این کار را انجام دهید، به مرور متوجه خواهید شد فاصله‌ی زمانی بین منحرف شدن افکار زیاد خواهد شد.
سعی کنید در طول روز زمانی را به مسائلی که ذهن شما را به خود مشغول داشته متمرکز کنید. اختصاص دادن زمانی خاص برای نگرانی‌ها، مشکلات، به تمرکز حواس شما منجر خواهد شد. اگر فراموش می‌کنید، تمام مسائلی که ذهن شما را به خود مشغول داشته را یادداشت کنید تا چیزی از قلم نیفتد.
اگر حین مطالعه باز هم این افکار به سراغتان آمد به خودتان بگوید به وقتش به شما خواهم پرداخت، در حال حاضر زمان، زمان مطالعه است.
یادتان باشد به دست آوردن تمرکز به هنگام مطالعه اکتسابی است تنها مدت زمانش از فردی به فرد دیگر فرق می‌کند.برخی زودتر به این تمرکز دست پیدا می‌کنند و برخی دیرتر، اما با تلاش مستمر همه به آن دست خواهند یافت.
درباره این سایت